صورت معاملات فصلی یکی از ابزارهای مهم نظارتی سازمان امور مالیاتی بر فعالیت‌های اقتصادی مودیان است. با اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و راه‌اندازی سامانه مودیان، سؤال رایجی برای بسیاری از فعالان اقتصادی به‌وجود آمده است:
«آیا پس از ثبت صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان، همچنان باید صورت معاملات فصلی به‌طور جداگانه ارسال شود؟»
در این مقاله، پاسخ دقیق این سؤال را بر اساس قوانین جدید ارائه می‌دهیم و نگاهی به تغییرات مقررات مالیاتی در این زمینه خواهیم داشت.
صورت معاملات فصلی چیست؟
صورت معاملات فصلی، گزارشی است که اطلاعات مهمی نظیر خرید و فروش کالا و خدمات، قراردادها، پرداخت‌های عمده و اطلاعات طرف‌های معامله را در بازه‌های زمانی فصلی به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌کند.
این گزارش به استناد ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم تهیه شده و هدف از آن شفاف‌سازی مبادلات اقتصادی، کشف فرار مالیاتی و تقاطع اطلاعات بین مودیان است.
اطلاعات مورد نیاز در گزارش فصلی
-
مشخصات طرف معامله (نام/شناسه ملی/کد اقتصادی)
-
نوع کالا یا خدمت
-
مبلغ فاکتور و مالیات و عوارض
-
تاریخ معامله و نوع قرارداد
مهلت قانونی برای ارسال گزارش فصلی
مودیان باید صورت معاملات فصلی خود را تا 45 روز پس از پایان هر فصل در سامانه مربوطه (ttms.tax.gov.ir) ثبت کنند. عدم انجام این کار ممکن است منجر به جریمه‌های مالیاتی شود.
سامانه مودیان؛ نقطه عطفی در سیستم مالیاتی ایران
با راه‌اندازی سامانه مودیان بر اساس قانون پایانه‌های فروشگاهی، کسب‌وکارها موظف شدند صورتحساب‌های فروش خود را به‌صورت الکترونیکی و در لحظه ثبت کنند. این تحول دیجیتال باعث حذف بسیاری از فرآیندهای دستی و سنتی در امور مالیاتی شده است.
ماده ۷ قانون پایانه‌های فروشگاهی چه می‌گوید؟
مطابق ماده ۷ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان:
«صورتحساب‌های الکترونیکی ثبت‌شده در سامانه مودیان، به‌منزله ثبت در سامانه فهرست معاملات موضوع ماده (169) قانون مالیات‌های مستقیم تلقی می‌شود و فروشنده و خریدار تکلیف اضافی در این خصوص نخواهند داشت.»
✅ به‌عبارت دیگر، اگر صورتحساب‌های شما به‌طور کامل در سامانه مودیان ثبت شده باشد، نیازی به ارسال جداگانه صورت معاملات فصلی نخواهید داشت.
نکات مهم و شرایط معافیت
🔹 این معافیت تنها در صورتی اعمال می‌شود که کلیه صورتحساب‌های فروش (و در برخی موارد خرید) به‌شکل کامل، صحیح و در موعد مقرر در سامانه مودیان ثبت شده باشند.
🔹 در صورت عدم ثبت بعضی از معاملات، یا وجود مغایرت در اطلاعات، ممکن است همچنان نیاز به ارسال فهرست معاملات فصلی وجود داشته باشد.
🔹 معاملات خاص مانند واردات، صادرات یا موارد خارج از شمول سامانه مودیان ممکن است همچنان نیاز به گزارش در قالب فصلی داشته باشند.
جریمه‌های عدم رعایت مقررات
در صورت عدم ثبت صورتحساب‌ها در سامانه مودیان یا عدم ارسال صورت معاملات فصلی (در صورت الزام)، جریمه‌هایی به شرح زیر اعمال می‌شود:
-
1% مبلغ هر معامله گزارش‌نشده
-
امکان رد دفاتر قانونی و محرومیت از معافیت‌های مالیاتی
جمع‌بندی و توصیه نهایی
با توجه به آخرین تغییرات قانونی و صراحت ماده ۷ قانون پایانه‌های فروشگاهی:
✅ ثبت کامل صورتحساب‌ها در سامانه مودیان، جایگزین ارسال صورت معاملات فصلی شده است.
اما برای جلوگیری از بروز مشکلات مالیاتی، حتماً موارد زیر را رعایت کنید:
-
مطمئن شوید تمام صورتحساب‌های فروش شما در سامانه مودیان ثبت شده‌اند.
-
در مورد معاملات خاص، مانند واردات یا خدمات بدون صورتحساب، از مشاور مالیاتی راهنمایی بگیرید.
-
در صورت وجود مغایرت یا نواقص، گزارش فصلی را نیز ارسال کنید تا از جریمه‌های احتمالی جلوگیری شود.
